چکیده
هدف اصلی این مقاله تحلیل بازنمایی گفتمان‌های دینی موجود در فیلم «کتاب قانون» است. بدین منظور از نظریه رمان چند آوای میخائیل باختین استفاده شده است كه در آن باختین معتقد است رمان‌های چندآوا دیدگاه یگانه‌ای ندارند و دیدگاه اقشار گوناگون اجتماعی را بازتاب می‌دهند. برای تحليل فيلم از روش‌شناسی «لاکلاو و موفه» استفاده شده است.
نتایج تحقیق نشان می‌دهد که فیلم کتاب قانون نیز به نوعی دارای گفتمان چند صدایی است. گفتمان مسلط بازنمايي شده در اين فيلم گفتمان ديني عاميانه است كه با استفاده از دو گفتمان روشنفکری دینی و گفتمان سنت اسلامي به چالش كشيده شده است و به این ترتیب مخاطب را به قضاوت و داوری می‌کشاند. در اين داوري مقايسه ميان گفتمان سنت و روشنفكري ديني نيست، بلكه ميان آن دو و گفتمان ديني عاميانه است كه عاملان آن دينداران عامي هستند كه مسلمان موروثي محسوب مي‌شوند. هدف فيلم مقابله با گفتمان ديني عاميانه است و به اين منظور از مفاهیم تحلیلی مشترک دو گفتمان دیگر استفاده می کند.
کلید واژگان
فیلم کتاب قانون، تحلیل گفتمان، روشنفکری دینی، سنت اسلامی، نظریه چندآوایی
منبع:
نویسندگان: اعظم راودراد ، مجید سلیمانی ، رویا حکیمی
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشی مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران، سال اول، شماره ۱، بهار ۱۳۹۱، صص ۷۱-۸۸