چکیده :
در این مقاله، وضعیت موجود فیلمهای آمریکایی ساخته شده پیرامون ایران از سال ۱۹۷۹ به بعد مورد مطالعه قرار گرفت. برای این منظور با استفاده از نظرات صاحبنظران و کارشناسان حوزه سینما و رسانه، مولفههای فرهنگی موجود در چهار فیلم سیصد، یک شب با پادشاه، اسکندر و سنگسار ثریا بهعنوان فیلمهای دارای مولفههای هویت فرهنگی ایرانیان شناسایی و گزینش شدند و با روش تحلیل محتوای کیفی مطالعه شدند.
موضوع مورد متوجه در این پژوهش پدیده ایرانهراسی است که در سال‌های اخیر، دامنه وسیعتری از رسانهها، از جمله سینما، را در برگرفته است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، سینمای آمریکا (هالیوود) تولید فیلمهایی با محوریت موضوعاتی چون تاریخ و تمدن ایران باستان، دین و مذهب ایرانیان و در مجموع به چالش کشیدن مسئله هویت فرهنگی ایرانیان را بهطور جدی در دستور کار خود قرار داده است.
نتایج این پژوهش حاکی از آن است که هالیوود در مؤلفه تاریخ فرهنگی، بر دو محور پادشاهان ایرانی و نیروی نظامی تاکید می‌کند، در مؤلفه جغرافیای فرهنگی، قلمرو وسیع سرزمین ایران را به تصویر می‌کشد، در مؤلفه دین به چهار محور روحانیت، احکام و شعائر اسلامی و دینداران می‌پردازد، در مؤلفه زبان، زبان فارسی را در پیوند با زبان عربی قلمداد می‌کند، در مؤلفه نظام اجتماعی ایران محورهایی مانند قانونگریزی، بی انضباطی اجتماعی، توحش و بربریت، تبعیض نژادی، مردسالاری، برده داری، ضایع نمودن حقوق زنان، اختلاف طبقاتی و عدم رعایت حقوق بشر را بازنمایی کرده و از منظر شرق شناسی، ایران را به عنوان دیگری غرب مطرح می‌کند.
کلیدواژه ها :
هویت فرهنگی، سینمای هالیوود، تحلیل محتوای کیفی، تاریخ فرهنگی، نظام اجتماعی.
نویسندگان
احمد نادری
مجید سلیمانی ساسانی
رامین چابکی درزابی
علی اسکندری
منبع مقاله: دوفصلنامه علمی پژوهشی مجله جهانی رسانه، دانشگاه تهران، بهار و تابستان ۱۳۹۳ – شماره ۱۷